prawo do dywidendy

Wypłata dywidendy w spółce – czym jest prawo do dywidendy?

Prawo do dywidendy jest jednym z podstawowych praw akcjonariuszy i udziałowców w spółkach kapitałowych. Zrozumienie zasad, kto i kiedy ma prawo do dywidendy, oraz w jaki sposób jest ona ustalana i wypłacana, jest kluczowe dla inwestorów. W tym artykule przedstawiamy szczegółowy przewodnik po prawie do dywidendy.

Spis treści

Co to jest dywidenda?

Dywidenda to część zysku netto spółki, która zostaje wypłacona jej akcjonariuszom jako wynagrodzenie za zainwestowany kapitał. Może być wypłacana w formie pieniężnej lub w postaci akcji. Decyzja o wypłacie dywidendy zależy od sytuacji finansowej spółki, jej strategii rozwoju oraz decyzji organów odpowiedzialnych za zarządzanie.

Czym jest prawo do dywidendy?

Prawo do dywidendy to jedno z podstawowych praw przysługujących akcjonariuszom spółki akcyjnej lub wspólnikom spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.), które uprawnia ich do udziału w zyskach spółki. Jest to prawo majątkowe wynikające z posiadania akcji lub udziałów w spółce.

Komu przysługuje prawo do dywidendy w spółce?

Prawo do dywidendy przysługuje akcjonariuszom spółki, którzy są wpisani do rejestru akcjonariuszy na określony dzień, zwany dniem dywidendy. W przypadku spółek akcyjnych oraz spółek z ograniczoną odpowiedzialnością podstawowe zasady dotyczące prawa do dywidendy regulują:

  • Kodeks spółek handlowych w Polsce,
  • Statut spółki lub umowa spółki, które mogą wprowadzać dodatkowe regulacje.

Jak ustala się prawo dywidendowe?

W spółce akcyjnej

Wypracowanie zysku

Prawo do dywidendy przysługuje, jeśli spółka akcyjna wypracowała zysk netto w danym roku obrotowym. Spółki, które nie generują zysków, nie mogą wypłacać dywidendy, chyba że statut przewiduje wypłatę z kapitałów rezerwowych.

Uchwała o podziale zysku

Decyzja o wypłacie dywidendy jest podejmowana na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Uchwała ta określa wysokość dywidendy, termin jej wypłaty oraz dzień ustalenia prawa do dywidendy.

Dzień dywidendy

To dzień, w którym ustala się, kto jest uprawniony do otrzymania dywidendy. Akcjonariusze, którzy posiadają akcje spółki w tym dniu, mają prawo do udziału w podziale zysku.

Wysokość dywidendy na akcję

Dywidenda jest często wypłacana proporcjonalnie do liczby posiadanych akcji. Wysokość dywidendy na jedną akcję określa uchwała o podziale zysku.

W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Wypracowanie zysku

Prawo do dywidendy przysługuje, jeśli spółka z o.o. wypracowała zysk netto w danym roku obrotowym. W spółkach z o.o., podobnie jak w spółkach akcyjnych, wypłata dywidendy może być dokonana z kapitałów rezerwowych, jeśli przewiduje to umowa spółki.

Uchwała o podziale zysku

Decyzja o wypłacie dywidendy jest podejmowana na zgromadzeniu wspólników. Uchwała ta określa wysokość dywidendy, termin jej wypłaty oraz dzień ustalenia prawa do dywidendy.

Dzień dywidendy

W spółkach z o.o. wspólnicy wpisani do księgi udziałów w dniu dywidendy mają prawo do otrzymania wypłaty. Dzień dywidendy określa uchwała zgromadzenia wspólników.

Wysokość dywidendy na udział

Dywidenda jest wypłacana proporcjonalnie do liczby posiadanych udziałów, chyba że umowa spółki przewiduje inne zasady podziału zysków.

Kiedy można wypłacać dywidendy? Jak ustala się dzień wypłaty dywidendy?

Dywidenda jest wypłacana w terminie określonym w uchwale o podziale zysku, zazwyczaj kilka tygodni lub miesięcy po dniu dywidendy. Ważne jest, aby spółka spełniała wymogi prawne związane z wypłatą:

Wystarczające środki finansowe

Spółka musi posiadać środki pozwalające na wypłatę dywidendy, nie naruszając przy tym zdolności do regulowania bieżących zobowiązań.

Zatwierdzenie sprawozdania finansowego

Przed podjęciem decyzji o podziale zysku konieczne jest zatwierdzenie sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy.

Formy wypłacenia dywidendy

Dywidenda może być wypłacona w formie:

  1. Dywidenda pieniężna
    Najczęściej wypłacana forma dywidendy, gdzie akcjonariusze otrzymują określoną kwotę pieniędzy.
  2. Dywidenda w formie akcji
    Spółka może również wypłacać dywidendę w formie akcji, co jest szczególnie popularne w szybko rozwijających się przedsiębiorstwach, które wolą reinwestować środki w rozwój.
  3. Dywidenda rzeczowa
    Rzadziej stosowana forma, w której dywidenda jest wypłacana w postaci majątku spółki, np. w formie towarów.

Na czym polega proces wypłaty dywidendy?

Proces wypłaty dywidendy składa się z kilku etapów, które są precyzyjnie określone przez przepisy prawa oraz regulacje wewnętrzne danej spółki (statut, umowa spółki). Oto główne kroki tego procesu:

1. Wypracowanie zysku za rok obrotowy

Podstawą wypłaty dywidendy jest wypracowanie zysku przez spółkę w danym roku obrotowym lub posiadanie środków zgromadzonych na kapitałach rezerwowych.

Zysk netto jest obliczany na podstawie sprawozdania finansowego, które musi zostać sporządzone zgodnie z obowiązującymi przepisami rachunkowości.

2. Zatwierdzenie sprawozdania finansowego przez zgromadzenie wspólników

Sprawozdanie finansowe spółki (bilans, rachunek zysków i strat, informacje dodatkowe) jest zatwierdzane przez organ właścicielski:

  • W spółce z o.o.: zgromadzenie wspólników.
  • W spółce akcyjnej: walne zgromadzenie akcjonariuszy.

Po zatwierdzeniu sprawozdania decyduje się, jaka część zysku zostanie przeznaczona na dywidendę, a jaka np. na kapitał zapasowy, pokrycie strat lub inne cele.

3. Uchwała o podziale zysku

Organ właścicielski podejmuje formalną uchwałę w sprawie podziału zysku, która określa:

  • Kwotę przeznaczoną na dywidendę.
  • Dzień dywidendy (dzień ustalenia prawa do dywidendy).
  • Termin wypłaty dywidendy.

4. Dzień ustalenia prawa do dywidendy

Jest to dzień, w którym ustala się listę osób uprawnionych do otrzymania dywidendy:

  • W spółce z o.o.: wspólnikami są osoby wpisane do księgi udziałów w dniu dywidendy.
  • W spółce akcyjnej: uprawnieni są akcjonariusze posiadający akcje w dniu dywidendy. W przypadku akcji notowanych na giełdzie dzień ten jest powiązany z systemem rozliczeniowym giełdy (np. dwa dni robocze przed dniem ustalenia praw do dywidendy).

5. Forma wypłaty dywidendy, otrzymania dywidendy

Wypłata dywidendy następuje w terminie określonym w uchwale o jej podziale. Może to być jednorazowa wypłata lub podzielona na raty. Wypłata odbywa się w formie przelewu na konto bankowe lub w gotówce (zgodnie z ustaleniami spółki).

6. Realizacja techniczna wypłaty

Za faktyczną realizację wypłaty odpowiada zarząd spółki. W przypadku spółek notowanych na giełdzie kluczową rolę odgrywa Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW), który zajmuje się rozliczeniem i przekazaniem środków akcjonariuszom za pośrednictwem domów maklerskich.

7. Opodatkowanie dywidendy

Dywidenda jest objęta podatkiem dochodowym:

  • W Polsce standardowa stawka podatku od dywidend wynosi 19% (tzw. podatek od dochodów kapitałowych).
  • Podatek jest pobierany przez spółkę jako płatnika i przekazywany do urzędu skarbowego (akcjonariusz otrzymuje kwotę netto dywidendy).

8. Potwierdzenie wypłaty

Po wypłacie dywidendy spółka lub pośrednik (np. biuro maklerskie) może wystawić dokumenty potwierdzające otrzymanie środków, które mogą być potrzebne np. do rozliczeń podatkowych.

Ograniczenia w wypłacie dywidendy

Nie zawsze możliwe jest wypłacenie dywidendy. Ograniczenia te wynikają z:

  1. Zasad ochrony kapitału zakładowego
    Spółka nie może wypłacać dywidendy, jeśli jej kapitał zakładowy zostanie uszczuplony poniżej minimalnego poziomu wymaganego przepisami prawa.
  2. Zobowiązań wobec wierzycieli
    Jeśli spółka ma zobowiązania, wypłata dywidendy nie może naruszać interesów wierzycieli.
  3. Postanowień statutu lub umowy spółki
    Statut lub umowa spółki mogą przewidywać ograniczenia w podziale zysku, np. obowiązek tworzenia rezerw kapitałowych.

Podatek od dywidendy (Podatek Belki)

Podatek od dywidendy w Polsce jest rodzajem podatku od zysków kapitałowych, znanego potocznie jako podatek Belki. Jego główne zasady to:

  • Stawka podatku wynosi 19% i dotyczy wszystkich dochodów kapitałowych, w tym dywidend.
  • Spółka wypłacająca dywidendę automatycznie pełni rolę płatnika podatku. Oznacza to, że przed wypłatą dywidendy potrącany jest podatek, a akcjonariusze/udziałowcy otrzymują kwotę netto (pomniejszoną o 19% podatku).
  • Akcjonariusze/udziałowcy nie muszą samodzielnie rozliczać tego podatku w rocznym zeznaniu podatkowym, ponieważ obowiązek odprowadzenia podatku leży po stronie spółki.

Podwójne opodatkowanie dywidend

W przypadku inwestorów zagranicznych mogą obowiązywać różne zasady podatkowe. Jeśli istnieje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a krajem zamieszkania inwestora, część podatku może być odzyskana lub zaliczona na poczet podatków w kraju rezydencji.

Konsekwencje wypłacenia dywidendy

Dla spółki:

  • Zmniejszenie kapitału obrotowego: Środki finansowe wypłacone jako dywidenda nie są dostępne na inwestycje, spłatę zobowiązań czy rozwój działalności.
  • Obniżenie wartości księgowej: Wartość kapitałów własnych spółki maleje, co może wpłynąć na wskaźniki finansowe.
  • Możliwe ograniczenie płynności finansowej: Jeśli spółka nie dysponuje wystarczającymi rezerwami, wypłata dywidendy może zagrozić jej płynności.
  • Wpływ na zaufanie inwestorów: Regularna wypłata dywidend może zwiększyć zaufanie inwestorów, ale jej brak lub nieregularność może je osłabić.

Dla akcjonariuszy/wspólników:

  • Uzyskanie dochodu: Akcjonariusze otrzymują część zysku w formie dywidendy, co może być głównym powodem inwestowania w akcje spółki.
  • Podatek od dywidend: Akcjonariusze muszą zapłacić podatek dochodowy od dywidend, co zmniejsza ostateczny dochód netto.

Jak obliczyć wysokość dywidendy?

Zysk netto spółki:

Wypłata dywidendy jest możliwa tylko z zysku netto, który został zatwierdzony w sprawozdaniu finansowym.

Kwota przeznaczona na dywidendę:

  • Z zysku netto odejmuje się kwoty przeznaczone na kapitał zapasowy, pokrycie strat z lat ubiegłych lub inne cele.
  • Pozostała kwota to pula przeznaczona na dywidendę.

Proporcja dla akcjonariuszy/wspólników:

  • Jeśli spółka posiada różne rodzaje akcji, mogą obowiązywać inne zasady podziału.
  • Wysokość dywidendy przypadającej na jedną akcję (w spółce akcyjnej) lub udział (w spółce z o.o.) oblicza się jako:

Dywidenda na 1 akcję = Kwota przeznaczona na dywidendę / Liczba akcji/udziałów uprawnionych do dywidendy

Czy można wypłacić zaliczki na poczet dywidendy?

Tak, spółka może wypłacić zaliczki na poczet dywidendy, ale pod pewnymi warunkami:

Podstawy prawne:

Możliwość wypłaty zaliczek musi być przewidziana w statucie (spółka akcyjna) lub umowie spółki (spółka z o.o.).

Konieczność posiadania środków:

Spółka musi osiągnąć zysk w bieżącym roku obrotowym, a także posiadać wystarczające środki na pokrycie tej zaliczki.

Procedura:

Zarząd podejmuje decyzję o wypłacie zaliczek na podstawie wyników finansowych za część roku. W niektórych przypadkach decyzja ta wymaga zgody rady nadzorczej lub zgromadzenia wspólników.

Rozliczenie zaliczki:

Po zakończeniu roku obrotowego zaliczki są rozliczane z kwotą końcowej dywidendy. W razie braku zysku zaliczka może wymagać zwrotu.

Czy inwestor z zysku wypracowanego za kapitał może wypłacić akcje z prawem do dywidendy?

Tak, spółka może emitować nowe akcje z prawem do dywidendy, pod warunkiem że przewidują to regulacje spółki i przepisy prawa. Nowe akcje mogą zostać przydzielone inwestorom, którzy:

Wnieśli nowe środki finansowe do spółki:

Przykładem jest emisja akcji skierowana do dotychczasowych akcjonariuszy lub nowych inwestorów.

Otrzymali akcje w ramach dywidendy:

Spółka może wypłacić dywidendę w postaci nowych akcji zamiast gotówki (tzw. dywidenda w formie akcji).

Sprawdź nasz kompleksowy poradnik po spółkach z o.o.

Podsumowanie

Prawo do dywidendy jest istotnym elementem związanym z posiadaniem akcji w spółkach kapitałowych. Akcjonariusze mają prawo do udziału w zyskach spółki, jednak pod pewnymi warunkami, które muszą być spełnione zarówno od strony prawnej, jak i finansowej. Zrozumienie zasad dotyczących ustalania, wypłaty i opodatkowania dywidendy pozwala inwestorom lepiej zarządzać swoimi inwestycjami.

Pamiętaj, że każda spółka może wprowadzać własne regulacje dotyczące dywidendy, dlatego zawsze warto dokładnie zapoznać się ze statutem lub umową spółki przed podjęciem decyzji inwestycyjnej.

Potrzebujesz pomocy?

Chcesz założyć spółkę z o.o.? A może chcesz zlecić pełną księgowość online? Skontaktuj się z nami: 

  • (+48) 517 505 427

restrukturyzacja

Potrzebujesz wsparcia?

Myślisz o optymalizacji kosztów? Zastanawiasz się nad zmianą formy opodatkowania? A może chcesz porozmawiać o księgowości?

Poradnik: Spółka od A do Z O.O.

Założenie spółki z o.o. może być kluczowym krokiem w kierunku osiągnięcia niezależności finansowej i sukcesu firmy. Jednak trzeba to zrobić z głową, aby zmiana zapewniła wyniki. Pobierz e-book za 0 zł i poznaj tajniki zakładania skutecznych spółek.

Może zainteresują Cię również: